بازار خودرو در ایران در نیمسال اول 1402 با افت همراه بود. قیمت بسیاری از خودروها در این 6 ماه نزولی بود. اما بازار خودرو در ایران چه مسیری را طی کرده و چه چیزهایی موجب افزایش قیمت خودرو در بازار می‌شود؟
خودروهای داخلی چقدر تغییر کردند؟
در ایران برخلاف بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و حتی در حال توسعه، خودرو نوعی سرمایه گذاری هم محسوب می‌شود. دلایل زیاد باعث شده که چنین نگاهی به خودرو شکل بگیرد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. اما در بخش اول این مطلب به تغییرات قیمت خودروها در نیمسال اول 1402 می‌پردازیم. یک بررسی ساده از قیمت خودروهای داخلی نشان می‌دهد پس از تعطیلات نوروز امسال تا پایان شهریور قیمت خودروهای داخلی بین 5 تا 24 درصد افت داشته است.
چه عواملی روی قیمت خودروی داخلی تاثیر می‌گذارد؟
یکی از مهمترین عوامل اثرگذار روی قیمت خودروی داخلی، قیمت دلار است. رشد دلار در بازار آزاد باعث می‌شود تورم انتظاری بالاتر برود. قیمت دارایی‌ها نیز در بازار به دنبال این موضوع رشد می‌کنند. در سال‌های اخیر نیز به دنبال رشد دلار شاهد رشد قیمت خودرو در بازار آزاد بوده‌ایم. به علاوه، از آنجا که قیمت بین کارخانه و بازار آزاد نیز تفاوت قابل توجهی دارد، این انگیزه وجود دارد تا افراد خودرو را در ثبت‌نام به دست آورند و آن را در بازار آزاد به فروش برسانند. حتی در صورت استفاده شخصی هم این موضوع برای افراد سودمندتر است. با توجه به این موضوع و با مشاهده این که دلار در 6 ماه گذشته تقریبا ثابت بوده، می‌توان متوجه شد که چرا قیمت خودروهای داخلی در بازار با افت روبرو بوده است.
البته نباید فراموش کرد خودرو هم مانند سایر کالاهای اقتصادی تابع عرضه و تقاضا است و قیمت در مورد انواع خودرو از این قاعده اقتصادی نیز تبعیت می‌کند. علاوه بر این، وجود انحصار در صنعت خودرو و نیز مشکلاتی که در خصوص واردات خودرو وجود دارد، موجب شده تا قیمت خودرو در بازار با تکانه‌های دلار یا نوسانات اقتصادی به راحتی تغییر کند.
کدام خودروهای داخلی کمتر و کدام بیشتر ارزان شدند؟
در شش ماه اول سال 1402 قیمت تیبا هاچ بک کمتر از 6 درصد ارزان شده است. این خودرو که پس از عید حدود 350 میلیون تومان معامله می‌شد، در فروردین ماه تا 390 میلیون تومان هم بالا رفت. با این حال، از اردیبهشت ماه قیمت این خودرو روند نزولی طی کرد و در حال حاضر به 325 تا 330 میلیون تومان رسیده است. تیبا کمترین افت را در این بازه زمانی در میان خودروهای داخلی مورد بررسی ما داشته است. این در حالی است که خودروی شاهین جی که پس از نوروز 740 میلیون تومان قیمت داشت، تا پایان شهریور به 560 میلیون تومان در بازار رسیده است. این یعنی خودروی شاهین جی در نیمسال اول 1402 حدود 24 درصد ارزان‌تر شده و بیشترین افت قیمت را در میان خودروهای داخلی مورد بررسی ما داشته است.
در زیر نمودار تغییرات قیمت خودروهای داخلی منتخب را در نیمسال اول 1402 ملاحظه می‌کنید.
بازار خودرو در نیمه دوم 1402 به کجا می‌رود؟
برای این مساله دو سناریو وجود دارد. سناریوی اول این است که وضعیت فعلی تداوم پیدا کند. در این حالت، تورم ماهانه حدود 2 درصد است، فروش نفت ایران نسبتا مناسب است و قیمت دلار رشد قابل توجهی ندارد. این موضوع قیمت خودرو را نیز احتمالا کنترل خواهد کرد. سناریوی دوم و فعلا کمتر محتمل این است که دلار به دلایلی از جمله تشدید تحریم‌ها افزایش پیدا کند. این موضوع دوباره بازار خودروهای داخلی را رونق بخشیده و پرمعامله می‌کند.