تازه‌ترین آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد هزینه‌های خالص خانوارهای شهری در سال 1402 نسبت به سال قبل از آن 50 درصد افزایش یافته است. به این ترتیب، در سال ۱۴۰۲ هزینه هر خانوار شهری در کشور به ۲۰۶.۵ میلیون تومان رسیده است. از سوی دیگر، هزینه خالص هر خانوار روستایی هم به طور متوسط ۱۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان در طول سال ۱۴۰۲ بوده است. البته رشد هزینه خانوارهای روستایی در سال ۱۴۰۲ حدود ۴۰ درصد بوده که کمتر از رشد هزینه خالص خانوارهای شهری است.
با این حساب، هزینه ماهانه یک خانوار شهری در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و هزینه یک خانوار روستایی ۹ میلیون و ۲۲۵ هزار تومان بوده است. نگاهی به نمودار نشان می‌دهد که ارقام هزینه در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است.
ترکیب هزینه‌های خانوارهای شهری چگونه است؟
نگاهی به ترکیب هزینه‌های سالانه یک خانوار شهری در سال 1402 حاکی از این است که مسکن بیشترین نقش را در این میان دارد. بیش از 42 درصد از هزینه خانوارهای شهری کشور در سال 1402 مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است. این در حالی است که هزینه‌های خوراکی و دخانی مسئول فقط نزدیک به یک چهارم هزینه‌های خانوار بوده‌اند. خوراک و مسکن روی هم دو سوم هزینه خانوارهای شهری کشور را به خود اختصاص می‌دهند. پس از آنها، به ترتیب بهداشت و درمان، حمل و نقل و ارتباطات، کالاها و خدمات متفرقه و موارد دیگر جای می‌گیرند.
نکته مهم در این میان، افزایش سهم مسکن در هزینه‌های خانوار است که به بالا رفتن اجاره خانه در سال 1402 ارتباط دارد و احتمالا در سال 1403 نیز شاهد این موضوع خواهیم بود.
درآمد ایرانیان از چه محلی است؟
بر اساس همین گزارش، در سال 1402 به طور متوسط تنها حدود 30 درصد از درآمد یک خانوار شهری از محل حقوق وی به دست می‌آید. حدود 17 درصد درآمد نیز مربوط به درآمد مشاغل آزاد است اما بخش بزرگی از ترکیب درآمد خانوار مربوط به درآمدهای غیرشغلی است که بیش از 53 درصد درآمدهای خانوار شهری را به خود اختصاص می‌دهد. درآمد غیرشغلی شامل حقوق بازنشستگی، اجاره بهای مسکن شخصی، یارانه و برخی موارد دیگر است. در مجموع، محاسبات نشان می‌دهد که 22 درصد از درآمد خانوار ناشی از اجاره بهای مسکن شخصی است، 16 درصد به حقوق بازنشستگی اختصاص دارد و 4 درصد نیز مربوط به یارانه است.
