ترووست: موضع‌گیری اخیر روسیه و هم‌صدایی این کشور با امارات را درباره جزایر سه‌گانه ایران بار دیگر چهره پشت پرده موضع مسکو در قبال تهران را به نمایش گذاشت و حسابی خبرساز شد.
همین چند ماه پیش بود که در بیانیه پایانی نشست مشترک روسیه و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، بیانیه ای امضا شد که در آن از تلاش‌های امارات عربی متحده برای راه‌حل مسالمت‌آمیز به منظور حل مسأله جزایر سه گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از طریق گفت‌وگوهای دوجانبه و یا مجامع بین‌المللی حمایت شده بود؛ اما این موضوع با واکنش گسترده نخبگان سیاسی و کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی مواجه و در نهایت منجر به احضار سفیر روسیه در ایران به وزارت امور خارجه شد.
حال روس ها بار دیگر پا را فراتر گذاشته و در ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه که به ریاست وزیر خارجه مراکش و با حضور سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و وزرای خارجه کشورهای عربی در مراکش برگزار شد ـ خواستار ارجاع پرونده جزایر سه گانه به محاکم بین المللی شدند و از ایران خواسته شد به مذاکره بر سر این جزایر تن دهد.
آن‌ها سطح استثنایی روابط اعراب و روسیه را ستودند و در عین حال بر اهمیت ادامه هماهنگی با هدف پیشبرد روابط دوجانبه و همچنین ارتقای رشد و شکوفایی تاکید کردند!
در گزارش زیر پس لرزه‌های موضع تازه روسیه علیه جزایر ایرانی را بریتان آورده ایم که در ادامه می‌خوانید:
مهمترین واکنش متعلق به علی‌اکبر ولایتی، مشاور عالی رهبری در امور بین‌الملل بود که در بیانیه‌ای تاکید کرد: «روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به آسانی به دست نیامده است و در این خصوص می‌بایست منافع دوجانبه‌ای و منطقه‌ای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بین‌المللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از موضع‌گیری‌های وزارت خارجه روسیه باعث تأسف است.
همچنین در تماس تلفنی سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، با امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه، وی در واکنش به بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش، جزایر سه‌گانه ایرانی را جزء لاینفک تمامیت ارضی ایران دانست تاکید کرد: «جمهوری اسلامی هر ادعایی از سوی هر طرفی در این خصوص را کاملاً مردود می‌داند. احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها از اصول بنیادین در مناسبات کشورهاست و تهران در موضوع احترام به تمامیت ارضی و مباحث حاکمیتی ایران با هیچ طرفی تعارف ندارد.»
همزمان با اعتراض مقامات ارشد ایران، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در موضع گیری پرابهام و متناقض با نظر کرملین درباره جزایر سه گانه اعلام کرد: «حاکمیت و تمامیت ارضی ایران همواره مورد احترام روسیه بوده است و این سیاست رسمی مسکو هیچگاه نباید مورد تردید قرار گیرد.»
کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در هشداری تلویحی به روسیه گفت: «ایران از کلیه همسایگان شمالی و جنوبی خود می‌خواهد با مدنظر قرار دادن ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای، در راستای تقویت مناسبات گام برداشته و از طرح و تکرار برخی ادعاهای مردود اجتناب کنند.»
آفتاب یزد، توئیت احمد نادری، نماینده مجلس را بازنشر کرد که در واکنشی تند به همراهی روسیه با کشورهای عربی علیه جزایر ایرانی نوشت: «دومین بار است که روس‌ها گنده‌تر از دهانشان سخن می‌گویند و در تمامیت ارضی ایران دخالت می‌کنند. روسیه باید ابتدا پاسخگوی اشغال کریمه و تحمیل جنگ و کشتار مردم اوکراین باشد. خوش خدمتی به اماراتی‌ها چیزی از موضوع اشغالگری روس‌ها کم نمی‌کند. جزایر سه‌گانه ایرانی است و ایرانی خواهد ماند.»
واکنش روزنامه‌های امروز به اقدام جنجالی کرملین در قبال ایران:
روزنامه هم میهن در مطلبی با تیتر «نسخه روسی برای جزایر ایران» در این خصوص نوشت:
* بی‌اعتنایی روسیه می‌تواند در درجه اول بیانگر عدم اهمیت روابط با ایران و از سوی دیگر اجبار و ناگزیری جمهوری اسلامی ایران به ادامه این روابط باشد. در واقع ایران در شرایطی که در تحریم‌های بین‌المللی ناشی از تحریم آمریکا قرار دارد انتخاب‌های زیادی در عرصه‌های بین‌المللی ندارد و روسیه نیز هرچند در موقعیت مشابهی قرار دارد اما برخلاف ایران حتی کشورهای عربی که از روابط نزدیکی با آمریکا و اروپا برخوردارند، برای گسترش روابط با روسیه و عدم تبعیت از تحریم‌های بین‌المللی ابراز تمایل می‌کنند و این گزینه‌ای است که مسکو به هر قیمت مایل به کسب آن است.
* این ایران است که بایستی با اصلاح روابط خود با نظام بین‌الملل بتواند خود را از شرایط انزوا و اتکای صرف به شرق خارج کند و بتواند در ارتباط با همه قدرت‌های جهانی از منافع ملی و حاکمیت و تمامیت ارضی خود دفاع کند. آمریکا و متحدانش موفق شده‌اند با اعمال تحریم‌های اقتصادی سهم ایران از بازار فروش نفت را به میزان قابل‌توجهی کاهش و در واقع ایران را از بازارهای جهانی نفت حذف کنند و دسترسی ایران به منابع ارزی‌اش را نیز محدود کند. گام دیگر این محاصره اقتصادی نیز با حذف ایران از کریدورهای تجاری و انتقال انرژی صورت گرفته است. در گام بعدی به نظر می‌رسد کاهش مزیت‌های ژئوپلیتیک ایران در دستور کار نظام جهانی قرار گرفته است و تلاش برای حذف مرز ایران با ارمنستان در قفقاز و تجدید و تشدید مناقشه بر سر جزایر سه‌گانه ایرانی گام‌های عملی این استراتژی است.
* در صورت تحقق این دو هدف در میان‌مدت دشمنان و رقبای ایران موفق خواهند شد انزوای شدیدتری را علیه ایران اعمال کرده و از میزان اثرگذاری بین‌المللی ایران بکاهند. تاکنون شورای همکاری خلیج‌فارس موفق شده در بیانیه‌های مشترک با هر پنج عضو دائم شورای امنیت، موضوع جزایر سه‌گانه را به‌عنوان یک مناقشه و اختلاف میان ایران و امارات مطرح کند که در این مرحله هرچند ابعاد حقوقی ندارد اما می‌تواند در مراحل بعدی وارد ابعاد حقوقی شود. هرچند هیچ‌یک از اقدامات امارات بدون پذیرش و مماشات ایران قابلیت حقوقی و اجرایی ندارند اما اعمال فشار سیاسی در عرصه بین‌المللی حداقل اثرات چنین اقداماتی است.
روزنامه آرمان امروز هم تیتر «تعرض دیپلماتیک روسیه به ایران» را انتخاب کرد و در یادداشتی کوتاه یدالله کریمی پور، تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی در این رابطه نوشت:
* وقتی روس ها در ارکان حکومت‌هایی مانند یوگسلاوی کمتر توسعه یافته نفوذ می کنند، تنها یک اراده دارند: قمر کردن آن کشور. یعنی همان گونه که ماه ناگزیر به دور زمین می چرخد، آنان کشورهای همراه و مطیع را مجبور می کنند تا حرف شنو و تابع بی قید و شرط مسکو شوند! این منش روس هاست و باید نسبت به آن هوشیار بود. آن ها تلاش می کنند از یک سو خود را رفیق و از سوی دیگر فشار وارد کنند تا دولت مقابل را در بلاتکلیفی قرار دهند و مشخصا در این عرصه صرفا به فکر منافع خود هستند.
روزنامه آفتاب یزد هم در واکنش به اقدام ضدایرانی روسیه در قبال جزایر سه گانه ایرانی در مطلبی با عنوان «روسیه و چین؛ «رفیق منفعت» یا «متحد استراتژیک»؟!» به نقل از رضا بردستانی؛ یک استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان اینگونه تحلیل کرد:
* «تلقی متحد استراتژیک، حداقل در مورد چین و روسیه یک برداشت کاملاً نادرست است که برخی گمان می‌کنند تبلیغ «گرایش به شرق» از سوی مسئولان به منزله‌ی متحد استراتژیک بودن چین و روسیه با جمهوری اسلامی ایران است که در واقع این چنین نیست! » اساساً اطلاق «متحد استراتژیک» به کشور یا کشورهایی درست است که پیمان نامه‌های نظامی، امنیتی، اقتصادی و راهبردی، آن هم به صورت کاملاً رسمی امضاء کنند در حالی که چنین پیمان نامه‌ای مابین ایران از یک طرف و چین و روسیه در سوی دیگر، عملاً به امضاء نرسیده و نهایت همکاری‌های این سه کشور (ایران، چین و روسیه) در حد همان تفاهم نامه‌های همکاری بلند مدت است که می‌بینیم همچنان روی کاغذ باقی مانده و عملاً هیچ منفعت و فایده‌ای برای تهران در پی نداشته است. » (یا حداقل بازگو نشده است).
محسن برهانی، تحلیلگر ارشد سیاسی هم در یادداشتی با تیتر «امضای بیانیه بی‌ارزش» در روزنامه اعتماد نوشته است:
* برخی فشارهای سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب میشود که برای به دست آوردن امتیازی کم‌ارزش و دست نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند.روسیه برای فرار از مشکلاتش در اثر جنگ در اوکراین، نیازمند پشتیبانی کشورهای جنوب خلیج‌فارس قرار گرفته است، غافل از اینکه خواسته‌ها و رویاهای پترکبیر بدین طریق قابل تحقق نخواهد بود. (در پاسخ به این سوال که آیا شاهد تغییر روابطی بین ایران و روسیه خواهیم بود؟): این برمی‌گردد به فهم دولت نسبت به این روابط و نوع مقابله با بی‌حیایی‌هایی که از روسیه تا به حال در دو مورد دیده شده است.
و اما روزنامه شرق هم در یادداشتی به قلم ناصر نوبری کارشناس ماسئل سیاسی درباره این موضوع که (تنها به فاصله ۱۴ روز از دومین سفر رئیسی به روسیه شاهد حمایت مجدد دیپلماتیک روس‌ها از ادعای واهی امارات برای مالکیت بر سر جزایر سه‌گانه هستیم.) نوشت:
* روابط رو به گسترش روسیه با شیوخ ثروتمند عرب به دهان روس‌ها خیلی مزه کرده و برایشان بسیار ابعاد تازه‌ای دارد؛ در‌حالی‌که روابط با ایران کهنه شده و در همه ابعاد تجربه و پیموده شده است. دست ایران برای روس‌ها خوانده‌شده است و ایران را در کنار خود ثابت می‌بینند. دو دیدار سران در مسکو در این راستا بسیار مهم و کلیدی بوده و روس‌ها را مطمئن به خواندن دست ایران کرده است. تیم دیپلماسی ایران حتما باید نگرانی و حساسیت ایران را در قبال سه جزیره در مذاکرات رئیسی با پوتین قرار می‌دادند. اکنون فقط چند روز بعد از دیدار سران، موضع‌گیری راحت و بی‌دغدغه روس‌ها در قبال سه جزیره نشان می‌دهد که متأسفانه این کار صورت نگرفته و این اوج غفلت بخش سیاسی وزارت امور خارجه است.