قیمت بنزین که در سال 1357 معادل یک تومان برای هر لیتر بوده است، اکنون به دو نرخ 1500 و 3000 تومانی در جایگاه ها عرضه می شود.
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، قیمت بنزین 16 بار افزایش یافته است که آخرین مرحله آن مربوط به سال 1398 بوده است.
با این حال، کاهش مستمر ارزش ریال موجب شده است تا قیمت دلاری بنزین در حال حاضر به پایین ترین سطح خود پس از انقلاب کاهش یابد.
به طوری که در حال حاضر هر لیتر بنزین به نرخ کمتر از 3 سنت در قالب سهمیه به مصرف کنندگان عرضه می شود. این در حالی است که قیمت هر لیتر بنزین در کشورهای منطقه مانند امارات نزدیک به 80 سنت (بیش از 40 هزار تومان) است.
کشورها چقدر یارانه انرژی پرداخت می کنند؟
به گزارش آژانس بین المللی انرژی، ایران سالانه بیش از 127 میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می کند که معادل 36 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است و این، ایران را در جایگاه نخست پرداخت یارانه انرژی در جهان قرار می دهد.
البته از نظر میزان مطلق یارانه پرداختی، ایران پس از روسیه ایران در جایگاه دوم قرار گرفته است.
در حال حاضر در ایران سالانه نزدیک به 52 میلیارد دلار یارانه سوخت، 45 میلیارد دلار یارانه گاز و 30 میلیارد دلار یارانه برق توسط دولت به مصرف کنندگان پرداخت می شود.
پس از روسیه و ایران، به ترتیب کشورهای چین، عربستان و مصر در رتبه های بعدی بیشترین یارانه انرژی پرداختی به مصرف کنندگان قرار دارند.
چشم انداز قیمت بنزین
در حال حاضر هر لیتر بنزین در خلیج فارس به قیمت حدود 50 سنت (18 برابر قیمت در جایگاه های سوخت ایران) معامله می شود که در نهایت به قیمت حدودا 80 سنت به دست مصرف کنندگان می رسد.
گرچه باید به این نکته توجه داشت که درآمد سرانه و سایر متغیرهای معیشتی در این کشورها نیز بسیار فراتر از ارقام معمول در ایران می باشد. به عبارت دقیق تر، قیمت سوخت بایستی در کنار درآمد و قدرت خرید خانوار مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.
با این حال قیمت پایین بنزین در کنار خودروهای فرسوده و غیراستاندارد در ایران موجب ناترازی جدی در تولید و مصرف بنزین و نیز آلودگی های روزافزون زیست محیطی شده است.
این در حالی است که مشکلات کم سابقه معیشتی خانوار در کنار نرخ های تورم بسیار بالا، امکان تعدیل نرخ بنزین را از سیاستگذار گرفته و او را در شرایط دشواری قرار داده است.
بدون ارتقای کیفیت خودروها یا افزایش بهره وری مصرف سوخت، ناترازی مذکور روزبه روز عمیق تر خواهد شد و احتمالا سیاستگذار ناچار به اصلاح مجدد قیمت حامل های انرژی خواهد شد.
منبع: آژانس بین المللی انرژی